Diaphorina citri (D. citri), thường được gọi là rầy chổng cánh cam chanh châu Á, là một loài côn trùng ăn mạch rây thuộc bộ Hemiptera. Con trưởng thành dài khoảng 2-4 mm với đôi cánh trong suốt nhưng có đốm trắng hoặc nâu nhạt.
Trứng có màu vàng, hình quả hạnh và được neo vào mô thực vật. Ấu trùng cũng có màu vàng và trải qua năm giai đoạn ấu trùng trước khi lột xác thành con trưởng thành. D. citri chỉ liên quan đến các loài thực vật thuộc họ Rutaceae (họ cam). Hầu hết các vật chủ ưa thích của nó là cây họ cam chanh thương mại mặc dù nó cũng thường được tìm thấy liên quan đến một số loài cây cảnh như hoa nhài cam, Murraya paniculata .
Rầy chổng cánh cam chanh châu Á gây ra thiệt hại trực tiếp cho cây họ cam chanh thông qua hoạt động ăn uống của nó nhưng sự liên quan của nó là do thực tế là nó là một trong hai loài vật trung gian duy nhất của bệnh trên cây họ cam chanh được gọi là Huanglongbing (bệnh vàng lá gân xanh), căn bệnh quan trọng nhất về mặt kinh tế của loại cây trồng này.
Do tầm quan trọng về mặt kinh tế của bệnh Huanglongbing, các chương trình quản lý thuốc trừ sâu chuyên sâu thường được triển khai tại những khu vực có côn trùng và bệnh này.
Trứng
Trứng của D. citri được neo vào mô thực vật. Chúng có hình quả hạnh nhân, dài với đầu gốc rộng và thuôn nhọn về phía đầu xa và cong. Kích thước trứng dài khoảng 0,31 mm và rộng 0,14 mm. Trứng mới đẻ có màu vàng nhạt nhưng chuyển sang màu cam sáng với hai đốm mắt đỏ riêng biệt khi trưởng thành.
Ấu trùng
Diaphorina citri trải qua năm giai đoạn phát triển của ấu trùng. Ấu trùng có màu vàng nhạt trong suốt ở giai đoạn đầu và chuyển sang màu nâu hoặc thậm chí là màu xanh lá cây trước khi lột xác thành con trưởng thành. Kích thước trung bình của ấu trùng tuổi một là dài 0,30 mm và rộng 0,17 mm.
Ấu trùng tuổi hai trung bình dài 0,45 mm và rộng 0,25 mm. Các miếng đệm cánh thô sơ có thể nhìn thấy ở phần lưng ngực ở giai đoạn này. Kích thước trung bình của ấu trùng tuổi ba là dài 0,74 mm và rộng 0,43 mm. Sau đó, các miếng đệm cánh phát triển tốt và sự phân chia của râu trở nên rõ ràng.
Ấu trùng tuổi bốn trung bình dài 1,01 mm và rộng 0,70 mm. Các miếng đệm cánh trung ngực kéo dài từ mắt kép đến đốt bụng thứ ba. Ấu trùng tuổi năm trung bình dài 1,60 mm và rộng 1,02 mm. Các đệm cánh trung ngực kéo dài từ mắt kép đến đốt bụng thứ tư.
Trưởng thành
Con trưởng thành dài khoảng 2-4 mm, thường có bụng màu nâu vàng. Bụng màu nâu xanh lục và nâu hồng cũng được tìm thấy trong quần thể D. citri. Chân có màu nâu xám và cánh trong suốt nhưng có đốm trắng hoặc nâu nhạt. Một dải màu be rộng có ở phần xa của cánh, bị ngắt quãng gần đỉnh. Trong khi ăn, con trưởng thành tạo thành góc khoảng 40 độ với bề mặt mô thực vật, nên tiếng Việt gọi là rầy chổng cánh.
Rầy chổng cánh tác nhân gây bệnh Hoanglongbing (vàng lá gây xanh)
Tên tiếng Anh bệnh vàng lá gân xanh
Citrus greening
Tên khoa học tác nhân gây bệnh
Ca. Liberibacter asiaticus; Ca. Liberobacter asiaticum; Ca. Liberobacter asiaticus; Candidatus Liberobacter asiaticum Jagoueix et al; Candidatus Liberobacter asiaticus; Liberibacter asiaticus Jagoueix et al.; Liberobacter asiaticum Monique Garnier; Liberobacter asiaticus
Dạng bệnh huanglongbing ở Châu Á được coi là rất xâm lấn do bản chất bí ẩn của tác nhân gây bệnh, 'Candidatus Liberibacter asiaticus', và khả năng được vận chuyển trong vật liệu thực vật bị nhiễm bệnh hoặc trong các loài rầy mềm gây nhiễm trùng.
Thấy kiểu đốm loang lổ không giống nhau ở cả hai mặt (A)
Có sự xuất hiện của ấu trùng và con trưởng thành của rầy cam chanh (B)
Bề mặt lá có màu xanh giống như ốc đảo (C)
Quả mất cân đối với hạt bị hỏng (D).
' Ca. L. asiaticus' lần đầu tiên được phát hiện ở Châu Á, nơi xuất xứ của các loài cây họ cam chanh. Bệnh đã lây lan sang hầu hết các quốc gia sản xuất cây họ cam chanh bao gồm các quốc gia sản xuất cây họ cam chanh hàng đầu là Brazil, Trung Quốc và Hoa Kỳ, nhưng chưa lây lan sang các quốc gia ở khu vực Địa Trung Hải và Úc.
Người ta ước tính thiệt hại về năng suất do căn bệnh này từ 30 đến 100%, tùy thuộc vào tình trạng bệnh, các yếu tố môi trường, phương pháp quản lý, giống và độ tuổi của cây.
Biện pháp phòng trừ
Ngăn chặn sự phát sinh, gây hại của vector gây bệnh là rầy chổng cánh bằng thuốc Profesfar Caymangold 33WP. Nếu cây đã bị nhiễm hiện chưa có biện pháp điều trị bệnh, mà chỉ có thể phòng bệnh.
