Đặc điểm chung
Ngoại trừ kích thước, tất cả loài gián đều có hình dáng và đặc điểm giống nhau. Chúng là loài ăn đêm và sống trong tối. Khi thấy chúng xuất hiện nơi sáng nghĩa là chúng đã xâm nhập rất nhiều. Gián thích trú ẩn ở những nơi chật hẹp để cơ thể chúng có thể tiếp xúc bề mặt cả trên và dưới. Khi trưởng thành, chúng sẽ tìm đến nơi trú ẩn khác (nơi chúng sinh sống). Hình dạng chúng khác nhau khi sống trong điều kiện môi trường khác nhau.
Có 4 loài gián phổ biến nhất ở nước ta được liệt kê dưới đây:
+ Gián Mỹ(American cockroach)
+ Gián Đức(German cockroach)
+ Gián sọc nâu (Browbanded cockroach)
+ Gián Phương Đông (Oriental cockroach)
Vòng đời
Gián là loài côn trùng tương đối nguyên thuỷ, biến thái không hoàn toàn, vòng đời chỉ trải qua 3 giai đoạn: trứng, ấu trùng và con trưởng thành. Gián cái đẻ trứng kết dính thành nang trứng có hình quả đậu.Một số loài, như gián Đức, mang trứng phía sau lưng.Đa số các loài gián khác đẻ trứng sau 1 hoặc 2 ngày.Tuỳ loài, tuỳ điều kiện nhiệt độ, ẩm độ của môi trường, trứng gián có thể nở sau 1 đến 3 tháng.
Con cái thường nấp ở những nơi an toàn để giữ bọc trứng. Trong những tình huống nguy hiểm, chúng sẽ bỏ bọc trứng và trốn thoát.Vỏ tổ trứng rất chắc để bảo vệ trứng.Những nơi có nhiều gián, thường sẽ có sự hiện diện của các bọc trứng.Ngay cả khi toàn bộ đàn gián bị tiêu diệt, vẫn sẽ có rất nhiều trứng trong các bọc trứng nở ra.
Thói quen và nơi trú ẩn
Gián thường hoạt động về đêm. Ban ngày ẩn náu ở hốc, kẽ tường, kẽ cửa, kẽ tủ và những nơi kín đáo ở nhà tắm, chạn bát, ống nước, nhà súc vật, nơi để tivi, radio và các dụng cụ điện khác, cống rãnh thoát nước .v.v… Nếu ban đêm ta bật đèn sáng ở bếp, gián có thể chạy loạn xạ trên bát đĩa, đồ dùng nấu ăn, sàn nhà để tìm nơi trú ẩn.
Gián nhà thuộc loại ăn tạp và phàm ăn, chúng ăn tất cả các loại thức ăn mà con người sử dụng.Nhưng chúng rất thích chất bột và đường. Chúng nhấm sữa, bơ, bánh ngọt … Gián cũng nhấm bìa gáy sách, đế giày, lót giày, ăn cả xác lột của chúng, ăn gián chết, máu khô, máu tươi, phân, nhấm cả móng chân, móng tay của trẻ, người ngủ hoặc người ốm.Phần lớn gián sống những nơi có độ ẩm cao và gần thức ăn. Chúng sẽ tìm kiếm những nơi trú ẩn vừa với thân người chúng.Khi số lượng gián gia tăng, nơi trú ẩn này bị đầy, gián buộc phải rời vị trí này và di chuyển đến những vị trí thích hợp hơn.Chúng sẽ tìm thấy những vị trí mới trong lúc đi kiếm thức ăn trước khi trời sáng và sau khi trời tối.
Gián Mỹ (American Cockroach)
Đặc điểm: Màu nâu hơi đỏ. Phần sau đầu có viền màu sáng. Phần đuôi dài
Kích thước: 25 – 40 mm
Địa điểm: khu vực ẩm ướt, hang có hơi nước, cống rãnh, cây cối.
Thức ăn: chất hữu cơ (lá mục nát), chất vị ngọt và những chất giàu tinh bột.
Những giai đoạn sống:Nang trứng rụng ở gần nguồn thức ăn; 60 ngày nở, khoảng 1 năm trứng phát triển thành gián lớn.
Chú thích: tìm thấy chúng khắp thế giới
Gián sọc nâu (Brownbanded Cockroach)
Đặc điểm: màu nâu nhạt ở 2 dải xám chéo qua cánh
Kích thước:12 mm
Vị trí: thích những nơi nhiệt độ khoảng 800F hoặc cao hơn, tìm thấy chúng trên gác mái, đồ đạc, chỗ cao trong phòng, không xuất hiện những nơi nhiều nước
Thức ăn: thích chất giàu tinh bột
Những giai đoạn sống: Không mang trứng lâu; tổ trứng tiếp xúc với bề mặt, mỗi tổ 10-18 trứng, 70 ngày sẽ nở
Chú thích:chủ yếu trong các nhà hàng, khách
Gián Đức (German Cockroach)
Đặc điểm: màu nâu-2 vệt đen phía sau đầu
Kích thước: 12-15mm
Vị trí: sống gần nơi có thức ăn, nước uống con người, nấp trong những kẻ hở, tìm kiếm thức ăn, nước uống vào ban đêm chủ yếu khu vực nhà bếp
Thức ăn: bất kì thực phẩm lên men nào của con người
Chu kì sống: Từ 1-2 tháng đẻ 1 tổ, mỗi tổ từ 24-48 trứng, 28 ngày sau sẽ nở. Mang trứng khoảng 24 giờ trước khi nở trứng. Gián trưởng thành sống 180 ngày.
Chú thích:chủ yếu trong các nhà hàng, khách sạn, toa xe lửa,…
Gián Phương Đông (Oriental Cockroach)
Đặc điểm: màu nâu tối và đen. Con cái có miếng thịt nhỏ dưới cánh, cánh con đực che ¾ phần bụng. Kích thước: 1-1/4’’ (25-30 mm)
Vị trí: khu vực ẩm ướt, tầng hầm và nền nhà, những kẻ hở, chúng có thể chui qua cống rãnh.
Thức ăn: rác rưởi và chất hữu cơ mục nát
Chu kì sống: Rụng trứng nơi ẩm ướt, mỗi nang 12 - 16 trứng, sau 60 ngày trứng sẽ nở.
Profesfar Việt Nam
