Rệp sáp có tên khoa học là Planococcus spp. Rệp sáp là đối tượng gây hại thường xuyên, làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng. Rệp sáp xuất hiện quanh năm, đặc biệt là vào giai đoạn thời tiết khô hạn kéo dài. Nếu không xử lý kịp thời, rệp sáp có thể gây thất thu lớn cho các nhà vườn. Bà con cần tìm hiểu kỹ triệu chứng, đặc tính gây hại của rệp sáp và các biện pháp phòng trừ để tránh bị thiệt hại kinh tế.
- Triệu chứng gây hại
Rệp sáp gây hại trên cây trồng bằng cách chích hút nhựa các bộ phận non của cây như lá non, đọt non, các cụm hoa, cuống quả non; làm cho cây bị suy yếu, đọt non bị thui chột, bông có thể bị rụng hoặc không phát triển được. Rệp chích hút nhựa quả, kể cả quả già, gây rụng quả hoặc làm quả nhỏ, biến dạng và giảm giá trị thương phẩm của quả, làm quả méo mó.
Ngoài gây hại trực tiếp, trong chất thải của rệp còn chứa nhiều chất dinh dưỡng tạo điều kiện nấm bồ hóng phát triển, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp làm cho quả chậm lớn. Rệp sáp và bồ hóng tác động đồng thời lên cây trồng làm cho cây bị còi cọc, chậm phát triển. Ngoài ra, nấm bồ hóng phát triển làm lá và vỏ quả bị đen, ảnh hưởng đến mẫu mã bên ngoài của quả.
- Đặc điểm hình thái của rệp sáp
Rệp sáp có kích thước rất nhỏ chỉ vài millimet, rìa mỗi bên cơ thể có các sợi tua sáp trắng, phần đuôi cũng có một đôi tua trắng. Bên ngoài cơ thể rệp bao phủ bởi lớp vẩy hình bầu dục hoặc tròn. Trứng rất nhỏ, màu vàng, nằm dưới bụng con cái. Rệp non tuổi 1 màu vàng nâu, hình bầu dục, từ tuổi 2 trở đi không di động và bắt đầu tiết sáp che phủ cơ thể. Rệp sáp sinh sản nhanh và phát triển với mật số rất cao, bám dày đặc trắng xóa trên lá, thân, cành.
- Điều kiện rệp phát triển
Rệp sáp là một loại côn trùng đa thực, chúng còn gây hại trên rất nhiều loại cây ăn quả khác như ổi, mãng cầu, cam, quýt, chanh, bưởi, các loại cây cảnh… nên rệp dễ phát triển do nguồn thức ăn của chúng rất phong phú. Rệp sáp thường phát triển và gây hại trong điều kiện thời tiết nóng và ẩm, đặc biệt là vào mùa lạnh, khô hanh cây bị thiếu nước, rệp tập trung gây hại ở phía gốc cây và cuống quả. Khi rệp sáp sinh sản và có mật số nhiều thì chúng có tập tính xếp chồng nhiều lớp lên nhau. Rệp sáp ít di chuyển, phần lớn nhờ vào một số loài kiến (kiến hôi, kiến cao cẳng,…) tha đi, từ đó làm lây lan sang ra nhiều nơi khác.
- Biện pháp phòng trừ
Rệp sáp là loại rệp phủ bởi lớp sáp bên ngoài nên việc phòng trừ cũng rất khó khăn. Để phòng trừ rệp sáp phải kết hợp nhiều biện pháp.
- Biện pháp canh tác
- Phải thường xuyên thăm vườ, vệ sinh vườn như dọn sạch cỏ, rác quanh gốc để phá vỡ nơi kiến không trú ngụ mang trứng đi lây lan cho những cây khác. Cắt tỉa cành vườn cây tạo thông thoáng đồng thời cắt bỏ những quả bị hại ở giai đoạn đầu đem tiêu hủy nhằm hạn chế sự phát triển của rệp sáp. Dùng vòi phun nước mạnh lên quả để rửa trôi bớt rệp sáp.
- Bón phân cân đối hợp lý, trộn đều phân chuồng hoai và NPK với Root Profesfar (20 chai 100g/ha) bón quanh gốc, giúp rễ ra mạnh, đồng thời luôn tưới nước đầy đủ nhất là mùa khô để cây sinh trưởng khỏe, phát triển tốt có sức chống chịu với rệp.
- Biện pháp hóa học
Khi cây ở giai đoạn có đọt non, lá non, bông, quả, cần theo dõi kỹ lưỡng trên nách lá, chùm bông, quả, phát hiện rệp sáp kịp thời. Phun sớm hỗn hợp thuốc Profesfar Caymangold 33WP (tỷ lệ 1 gam Profesfar Caymangold 33WP với 1 lít nước) , phun kỹ để thuốc thấm qua các lớp sáp mới diệt được rệp. Phun lại lần 2 cách nhau từ 7-10 ngày để diệt tiếp lứa rệp non. Nếu cần, phun thêm lần thứ 3 để loại hết các lớp rệp sáp cuối cùng còn sót lại.
